لپ تاپ بهار | قطعات لپ تاپ,گارانتی و پخش در لپ تاپ بهار
کاری که فن لپ تاپ در دستگاه انجام می‌دهد بسیار مهم است. کاری آنقدر مهم و بی‌وقفه که نه ایراد پیدا کردن آن در طول زمان عجیب است، و نه صدا دادن آن. با این حال، اطلاع داشتن از فن لپ تاپ و کاربرد آن به ما کمک می‌کند تا بتوانیم بهتر از آن استفاده کنیم، و معیوب شدن فن لپ تاپ را به تعویق بیندازیم.
مطلب پیش روی شما یک راهنمای کامل درباره فن لپ تاپ و کاربرد آن است. پس ار بررسی کامل این قطعه و عملکرد آن، به نکات استفاده صحیح و جلوگیری از مشکلات آن می‌پردازیم. در ادامه نیز فن لپ تاپ را با کول پد مقایسه می‌کنیم، نشانه‌های خرابی فن لپ تاپ را توضیح می‌دهیم و راه‌حل‌های گوناگون را بررسی می‌کنیم.
فن لپ تاپ چیست و چه کاربردی دارد؟
گرمای تولیدشده توسط تراشه‌های الکترونیکی پردازنده لپ تاپ‌ها به قدری کم نیست که بتوان خنک شدن آن را به دست زمان و محیط بیرون سپرد. واحد پردازنده مرکزی (CPU) لپ تاپ برای کار زیر دمایی مشخص برنامه‌ریزی شده است. زمانی که پردازنده از این آستانه دمایی عبور کند و بیش از حد گرم شود، از کار می‌افتد.
بنابراین، برای خنک نگه داشتن CPU به یک سیستم خنک‌کننده نیاز داریم؛ تا با مشکلاتی مانند مختل شدن عملکرد سیستم (از جمله کاهش سرعت)، قفل کردن و یا خاموش شدن آن روبه‌رو نشویم. بالا رفتن دمای سیستم گاهی تنها به خاموش شدن سیستم ختم نمی‌شود و تبعات جدی‌ای هم دارد، از جمله آسیب دیدن قطعات، ذوب شدن آنها و حتی آتش‌سوزی! اینجاست که فن لپ تاپ کاربرد حیاتی خود را نشان می‌دهد.
فن لپتاپ قطعه‌ای است که دمای سیستم را در بازه مطلوب نگه می‌دارد، و از بروز overheat جلوگیری می‌کند. فن‌های لپ تاپ قادر هستند سرعت چرخش خود را با توجه به دمای داخلی سیستم تغییر دهند. به همین دلیل است که شاید هنگام دیدن سریال متوجه صدای چرخش فن لپ تاپ نشوید، اما هنگام بازی یا اجرای سایر برنامه‌های سنگین صدای آن را می‌شنوید.
نحوه کار فن لپ تاپ
فن لپ تاپ فقط و فقط یک هدف دارد: خنک کردن سیستم با کشیدن هوای سردتر از بیرون به داخل محفظه و اجزای رایانه (عمدتا CPU). البته ممکن است فن لپتاپ فرآیند خنک‌سازی را با خارج کردن هوای گرم از سیستم انجام دهد. با توجه به نحوه کار سیستم خنک‌کننده، فن‌ها یا دمنده هستند و یا مکنده. البته مدل‌های مکنده تقریبا اصلا استفاده نمی‌شوند.
باید توجه داشته باشید که فن‌ها این کار را به تنهایی انجام نمی‌دهند. بدون وجود لوله‌های و دریچه‌های ظریف هوا، فن لپ تاپ به سختی می‌تواند هوا را به جریان بیندازد، و آن از دستگاه خارج کند. منافذ موجود در صفحه کلید لپ تاپ‌ها هم به فن کمک می‌کند تا کار خود را انجام دهند.
لوله‌های مسی فن لپ تاپ پر از گاز هستند. این گاز داغ می‌شود و گرما را به انتهای خنک‌کننده لوله‌ها منتقل می‌کند. در انتهای خنک‌کننده یک هیت سینک و یک فن وجود دارد. این فن به‌طور مداوم هوا را به درون هیت سینک می‌دمد. هدف هم این است که گرما به سریع‌ترین و کارآمدترین روش ممکن از لپ تاپ خارج شود؛ تا زمانی که روش بهتری طراحی شود.
بنابراین، همیشه اطمینان حاصل کنید که منافذ دستگاه‌تان مسدود نشده باشند. اگر به این موضوع توجه نکنید، جلوی نحوه کار فن لپ تاپ را خواهید گرفت. شاید تعجب‌آور باشد که باریک‌ترین و مدرن‌ترین لپتاپ‌ها نیز به قدری گرما تولید می‌کنند که به فن نیاز دارند. اما واقعیت امر همین است.
همه اندازه‌ها و مدل‌های لپ تاپ تراشه‌هایی دارند که فاصله بین آنها بسیار کم است. مدارهای این تراشه‌ها دارای الکتریسیته هستند، که با سرعت بسیار زیاد (بر حسب میلی ثانیه) در آنها حرکت می‌کنند. همین باعث تولید گرما و بالا رفتن دمای داخلی لپ تاپ می‌شود.
آیا کول پد می‌تواند جایگزین فن لپ تاپ باشد؟
همانطور که می‌دانید، قرار دادن لپ تاپ روی سطحی مانند پاها، تخت یا پتو باعث عدم جریان هوا و افزایش دما می‌شود. قرار دادن یک فن زیر لپ تاپ (یا حتی یک کتاب) باعث بهبود جریان هوا می‌شود. اما در حقیقت پدهای خنک‌کننده بیشتر از آنکه برای قسمت‌های داخلی لپ تاپ باشند، برای شما هستند. مخصوصا اگر عادت دارید لپ تاپ را روی پاهایتان بگذارید و یا درون تخت از آن استفاده کنید.
درست است که کول پدها با ایجاد فاصله میان سیستم و سطح به گردش بهتر هوا کمک می‌کنند، اما اصلا نمی‌تواند با تاثیر نحوه کار فن لپ تاپ برابری کند. دمای لپ تاپ به خاطر پردازنده، باتری و سایر مدارهای موجود در داخل دستگاه ایجاد می‌شود، و استفاده از خنک‌کننده‌های خارجی چندان این مسئله را جبران نمی‌کند.
اینطور بگوییم که اگر در یک محیط بسیار گرم درحال کار کردن با لپ تاپ هستید، روشن کردن کولر گازی بیشتر به نفع دستگاه‌تان است تا استفاده از پایه خنک‌کننده. عملا هیچ کول پدی نمی‌تواند به قدری هوای خنک ایجاد کند که به درون دستگاه نفوذ کرده و دمای اطراف حسگرهای دما را در لپتاپ کاهش دهد. کول پد صرفا هوای خنک را به سمت قسمت زیرین پلاستیکی لپ تاپ می‌فرستد و اصلا روی خود پردازنده تاثیری ندارد.
استفاده از فن زیر لپ تاپ برای مدل‌هایی مانند مک بوک پرو نتیجه بهتری دارد. زیرا بدنه آلومینیومی این مدل‌ها قسمتی از سیستم دفع گرما را تشکیل می‌دهد، و به خوبی با کول پدها کار می‌کند. البته حتی در این حالت نیز نحوه کار فن لپ تاپ بیشترین تاثیر را دارد، و لپ تاپ بدون فن را نمی‌توان تصور کرد. تا حدی که برخی افراد کول پد را برای لپتاپ، به بانداژ برای زخم گلوله تشبیه می‌کنند.
چه چیزهایی باعث overheat می‌شود؟
عوامل مختلفی می‌تواند دستگاه شما را بیش از حد گرم کند، و زحمات فن لپ تاپ را بی‌اثر کند. بسیاری از این موارد باعث تشدید مشکل نیز می‌شوند. در درجه اول با داشتن عادات خوب و نگهداری درست می‌توانید گرمای بیش از حد دستگاه را کاهش دهید.
پس از قبل از باز کردن دستگاه یا جستجوی بهترین پایه خنک کننده لپ تاپ در گوگل، نکته‌ها و ترفندهای زیر را برای دفع حرارت امتحان کنید:
مکان نامناسب
موقعیت مکانی سیستم شما در بهبود نحوه کار فن لپ تاپ و خنک شدن دستگاه نقش زیادی دارد. فضاهایی با تهویه ضعیف و با دمای بالا، محیط‌های چندان مناسبی برای رایانه‌های رومیزی نیستند، به خصوص در طول تابستان. اگر دستگاه در معرض تابش مستقیم آفتاب باشد، درجه حرارت آن به میزان قابل توجهی افزایش پیدا می‌کند.
پس برای اینکه فن لپتاپ بتواند وظیفه خود را به خوبی انجام دهد، آن را از پنجرهها، شوفاژها و سایر منابع نور و گرما دور کنید، و در محیطی با دمای کنترل‌شده نگه دارید.
تهویه نامناسب
تهویه نامناسب نیز یکی دیگر از دلایل مهم گرم شدن بیش از حد است. گفتیم که لپ تاپ ها منافذی دارند که به نحوه کار فن لپ تاپ و خروج گرما کمک می‌کنند. اگر به دلیل موقعیت دستگاه، تجمع گرد و غبار و یا دلایل دیگر این منافذ پوشانده شوند، جریان هوا متوقف شده و هوای گرم درون محفظه جمع می‌شود.
پس این منافذ (روی کی‌برد، محفظه دی وی دی و …) را نپوشانید و آنها را کاملا تمیز نگه دارید. بدین ترتیب، هوا می‌تواند وارد دستگاه و از آن خارج شود تا گرم شدن بیش از حد یا همان overheat به حداقل برسد.
انباشته شدن گرد و غبار
جمع شدن گرد و غبار، هم روی دریچه‌ها و منافذ هوا و هم روی اجزای داخلی می‌تواند باعث گرم شدن بیش از حد و اختلال در نحوه کار فن لپ تاپ شود. جمع شدن گرد و خاک روی دریچه ها جریان هوا را مسدود می‌کند؛ اما ماندن گرد و غبار روی قطعات داخلی موجود باعث می‌شود تا گرما درون آنها به دام بیفتد.
این امر، به ویژه در قطعاتی که به‌طور منظم مقدار زیادی گرما تولید می‌کنند (مانند CPU)، می‌تواند مشکل‌ساز باشد. در بخش‌های بعد توضیح داده‌ایم که چگونه می‌توان گرد و غبار را پاک کرد.
قطعات تولیدکننده گرما
علت تولید گرما و کاربرد فن لپتاپ را توضیح دادیم. در این میان، برخی قطعات بیشتر از هر بخش دیگری گرما ایجاد می‌کنند؛ مانند پردازنده و باتری. بیشترین بار روی دوش فن لپتاپ مربوط به چنین قطعاتی می‌شود. با این حال، یک فن تمیز و سالم در کنار تهویه مناسب در محیط، به خوبی جلوی گرمای بیش از حد را می‌گیرد.
عملکرد نامناسب یا خنک کننده ناکافی
همه رایانه‌های رومیزی مجهز به فن لپتاپ و سیستم خنک‌کننده داخلی هستند. این سیستم باعث افزایش گردش هوا در سراسر محفظه می‌شود. اگر سیستم فن لپتاپ شما به درستی کار نکند یا برای نیازهای شما کافی نباشد ، قادر به کاهش مناسب گرمای تولیدشده نیست و احتمالا به سرویس و یا تعویض نیاز دارد.
چند راهکار برای رفع مشکلات فن لپتاپ
کاربرد دقیق فن زیر لپ تاپ را تشریح کردیم تا در صورت استفاده از آن، نسبت به وضعیت و سلامتی خود فن لپ تاپ بی‌توجه نباشیم.
در این بخش راهکارهای مختلفی را توضیح می‌دهیم که با رعایت آنها می‌توانید تا حد زیادی از مشکلات احتمالی و خرابی فن لپ تاپ جلوگیری کنید.
بستن برنامه‌های غیر ضروری
صدای فن لپ تاپ و دمای دستگاه ارتباط مستقیمی دارد با برنامه‌هایی که درحال اجرا شدن هستند. اگر کاربر مک هستید با استفاده از activity monitor، و اگر کاربر ویندوز هستید با استفاده از برنامه task manager برنامه‌های غیر ضروری را متوقف کنید.
متوقف کردن پردازش‌های پس‌زمینه لپ تاپ با استفاده از همین روش نیز کار فن لپ تاپ را ساده‌تر و سبک‌تر می‌کند. همین قدم ساده دمای سیستم را کاهش می‌دهد، و عملکرد CPU را نیز بهبود می‌بخشد.
اگر با استفاده از نرمافزارهایی مانند SpeedFan سرعت فن لپ تاپ را کاهش می‌دهید، از دمای آن غافل نشوید. چنین برنامه‌های سرعت و در نتیجه صدای فن را کاهش می‌دهند، اما دمای سیستم همچنان بالاست و می‌تواند دستگاه را به مشکل مواجه کند.
نکته: فراموش نکنید که بالا بودن فن لپ تاپ یعنی دستگاه شما با حداکثر توان خود درحال کار کردن است (احتمالا برای اجرای برنامه‌ای که تمام فضای رم را گرفته)؛ یا اینکه فن دستگاه به رسیدگی نیاز دارد.
فشار نیاوردن به دستگاه
استفاده از لپ تاپ با حداکثر توانی که دارد، برای مدتی طولانی توصیه نمی‌شود. استفاده متعادل نه تنها از خرابی فن لپ تاپ جلوگیری می‌کند، بلکه به سلامت بیشتر باتری و سایر قطعات هم کمک می‌کند. مدل‌های فوق حرفه‌ای و قوی را که کنار بگذاریم، بیشتر لپ تاپ ها برای کار (استرس) طولانی ساخته نشده‌اند.
مخصوصا اولترابوک‌ها و جدیدترین نسل‌های فوق‌العاده نازک مک بوک‌ها در صورت کار با استرس بالا، کامل داغ خواهند شد. همین امر برای لپ تاپ‌های قدرتمندتر و نسبتا باریک با GPU اختصاصی نیز صدق می‌کند. چرا که ممکن است GPU دو برابر پردازنده توان دریافت کند، و در نتیجه دو برابر گرما به سیستم خنک‌کننده و فن لپ تاپ مشترک بدهد.
البته نباید برای خنک نگه داشتن قطعات داخلی دستگاه‌تان (مخصوصا اگر مدل آن جدید است) وسواس‌های عجیب به خرج بدهید. برخی از پردازنده‌های گرافیکی تا دماهای بالاتر از صد درجه سانتی‌گراد را نیز تحمل می‌کنند است. حتی اگر هنگام کار نیز به چنین دمایی برسید، خود CPU یا GPU قدرتش را کاهش می‌دهد. یعنی حتی اگر ناآگاهانه بخواهید به دستگاه آسیب بزنید، پردازنده به شما این اجازه را نمی‌دهد.
پاک کردن بدافزارها
اگر درحال اجرای هیچ برنامه سنگینی نیستید اما فن لپ تاپ طوری کار می‌کند که انگار همین‌طور است، ممکن است مشکل از بدافزارها باشد. اگر مشکوک هستید که لپ تاپ‌تان آلوده شده است، سیستم‌تان را به کمک یک آنتی ویروس معتبر و به‌روز ویروس‌یابی کنید.
همچنین، می‌توانید از Task Manager برای یافتن و بستن برنامه‌های ناآشنایی که در پس‌زمینه در حال اجرا هستند، استفاده کنید.
تمیز کردن فن لپ تاپ
تاثیر تمیز کردن فن بر روی نحوه کار آن و کاهش دمای دستگاه به شدت چشمگیر است. توصیه می‌کنیم به‌طور مرتب و طی دوره‌های مشخص فن لپتاپتان را تمیز کنید تا به مشکل مواجه نشوید. برای تمیز کردن این قطعه دو راه عمده وجود دارد:
تمیز کردن فن لپ تاپ با اسپری هوای فشرده
اسپری‌های هوای فشرده برای از بین بردن گرد و غبار بیرون و درون لپ تاپ‌ها بسیار مناسب هستند. شما می‌توانید پوشش بیرونی لپ تاپ خود را باز کنید تا فن و سایر قطعات داخلی آن آشکار شود، و هوای فشرده شده را روی آنها اسپری کنید. اگر در زمینه سخت افزار بی‌تجربه نیستید و خطرات این روش را درک می‌کنید، بهتر است دستگاه را به همین روش باز کنید و فن لپ تاپ را تمیز کنید.
یک گزینه امن‌تر و سریع‌تر برای فن لپ تاپ ایسوس، دل و … این است که هوای فشرده شده را از بیرون به لپ تاپ و از راه دریچه‌های خنک‌کننده به آن بزنید. در حین انجام این کار از اسپری‌های کوتاه هوا استفاده کنید. این کار برای این است که فن ضمن تمیز شدن، با سرعت زیادی نچرخد و آسیب نبیند.
اینکه بتوانید به کمک این روش تمام گرد و غبار لپ تاپ فن لپ تاپ را پاک کنید، کمی دور از ذهن است. با این حال، این کار آنقدر موثر است که بتواند قسمت‌های متحرک را از حالت قفل خارج کند و نحوه کار فن لپ تاپ را از قبل بهتر کند.
تمیز کردن فن لپ تاپ بدون اسپری هوای فشرده
مثل همیشه، ابتدا مطمئن شوید که لپ تاپ شما خاموش است و به برق متصل نیست. برای تمیز کردن فن لپتاپ بدون اسپری هوای فشرده به وسایل احتیاج دارید:
- یک پارچه نرم و بدون پرز: پارچه‌ای که باعث خراش یا آسیب دیدن سطوح ظریف نشود.
- پیچ‌گوشتی: به یاد داشته باشید که اندازه پیچ‌های لپ تاپ شما ممکن است از آنچه فکر می‌کنید کوچک‌تر باشد.
- پد آنتی استاتیک: این پد از مدارهای الکتریکی لپ تاپ شما در برابر آسیب‌های احتمالی بارهای الکترواستاتیک محافظت می‌کند. داشتن پد آنتی استاتیک خیلی خوب است، اما ضروری نیست.
دستگاه را به صورت برعکس روی یک سطح مناسب قرار دهید. برای دسترسی به فن لپ تاپ و سیستم خنک‌کننده، باید پیچ‌های پشت دستگاه را با پیچ‌گوشتی مناسب و با احتیاط باز کنید. توجه داشته باشید که هر پیچ متعلق به کجاست.
محافظ را بردارید تا فن لپ تاپ و سایر قطعات داخلی آن مشخص شود. فن را پیدا کنید؛ آن را به آرامی در جای خود نگه دارید؛ و با پارچه گرد و غبار آن را با نهایت دقت پاک کنید.
همین کار را می توانید برای سایر منافذ ورود و خروج هوا به سیستم مانند دریچه‌ها نیز انجام دهید. لطفا وسوسه نشوید که سایر قطعات را با قصد “عمیق‌تر” تمیز کردن جابجا کنید، مگر اینکه در این رابطه تخصصی داشته باشید. با دقت لپ تاپ را ببندید. پس از انجام این کار و راه‌اندازی مجدد دستگاه، باید شاهد بهبود جریان هوا و نحوه کار فن لپ تاپ خود باشید.
نکات مهم
- فراموش نکنید که باز کردن لپ تاپ گارانتی آن را باطل می‌کند. پس پیش از دست به کار شدن، مهلت گارانتی دستگاه‌تان را چک کنید.
- بهتر است قبل از شروع به کار، در دفترچه راهنمای لپ تاپ خود به دنبال اطلاعات خاص درباره اجزای آن باشید.
- اصلا توصیه نمی‌کنیم که از جاروبرقی برای از بین بردن گرد و غبار فن لپتاپ استفاده کنید. اینکار می‌تواند به سخت افزار و مدارهای الکتریکی دستگاه شما آسیب برساند.
- تمیز کردن فن لپ تاپ کاری حساس و ظریف است. اگر به اندازه کافی در زمینه سخت افزار لپ تاپ اطلاعات ندارید، توصیه ما این است که تمیز کردن فن لپ تاپ hp، لنوو، ایسر و یا هر برند دیگر را به متخصصان این زمینه بسپارید.
استفاده از خمیر سیلیکون
اعمال مقدار مناسب خمیر سیلیکون روی CPU باعث انتقال بهتر دما و خنک شدن آن می‌شود. همانطور که می‌دانید، افزایش دمای این قطعه مستقیما روی عملکرد کل سیستم تاثیر می‌گذارد. حتی اگر از لپ تاپ‌تان برای کارهای سنگین استفاده نمی‌کنید، استفاده از خمیر سیلیکون یا خمیر CPU یک امر ضروری است.
استفاده از کول پد (فن زیر لپ تاپ)
آخرین گزینه‌ای می‌تواند به فن لپ تاپ سونی، ایسوس و … در انجام بهتر وظیفه‌اش کمک کند، استفاده از فن زیر لپ تاپ یا همان کول پد است. اما همانطور که پیش‌تر نیز ذکر کردیم، کول پد نمی‌تواند کار فن لپتاپ را برای سیستم انجام دهد.
نشانه‌های خرابی فن لپ تاپ
گاهی با رعایت تمام جوانب احتیاط و استفاده درست، ممکن است به دلیل استهلاک و یا استفاده طولانی مدت با خرابی فن لپ تاپ مواجه شوید. همانطور که اشاره کردیم، معیوب شدن فن لپ تاپ نشانه‌های نامطلوبی مانند افزیش ناگهانی دمای سیستم، ایجاد صداهای عجیب، افت و یا توقف عملکرد آن دارد.
معمولا خرابی فن لپ تاپ را می‌توان از طریق صداهای ناهنجاری که تولید می‌کند تشخیص داد. زیرا در حالت عادی و در حین انجام کارهای روزمره، صدای فن لپ تاپ به سختی قابل شنیدن است. تا حدی که برای شنیدن صدای آن باید گوش خود را به دستگاه نزدیک کنید.
یکی دیگر از مهمترین نشانه‌های خرابی فن لپ تاپ، افزایش دمای دستگاه و تولید گرمای غیر عادی توسط آن است. گرم شدن لپ تاپ هنگام بازی یا اجرای نرم‌افزارهای سنگین طبیعی است. اما اگر این اتفاق همیشه می‌افتد، (حتی مواقعی که نرم‌افزارهای را اجرا نمی‌کنید)، ممکن است نحوه کار فن لپ تاپ با مشکل مواجه شده باشد.
تست فن لپ تاپ
برای اینکه مطمئن شویم آیا فن لپتاپ از کار افتاده است یا نه، باید تست فن لپ تاپ را انجام داد. برای تست فن لپ تاپ روش‌های مخنلفی وجود دارد، مانند استفاده از نرمافزارهایی مانند SpeedFan، بازکردن لپ تاپ و مشاهده سخت افزاری و یا حتی اجرای یک برنامه سنگین، و بررسی اینکه آیا از هواکش باد گرم خارج می‌شود یا خیر.
برخی برندها نیز در صورت خرابی فن لپ تاپ و از کار افتادن آن، هنگام بوت شدن سیستم عامل به شما اخطار می‌دهند. اگر سوالات دیگری نیز درباره قطعات لپ تاپ از جمله فن آن دارید، مثلا “از کجا بفهمیم فن لپ تاپ سوخته” یا “چگونه فن لپ تاپ را روشن کنیم” و …، می‌توانید پاسخ خود را در مطالب مجله آموزشی پیدا کنید.
خرید فن لپ تاپ
اگر فن لپ تاپ ایسوس، دل یا … شما دچار ایراد شده است، به یک متحصص مراجعه کنید. چنانچه مشخص شد مشکل فن لپتاپ با سرویس و یا تعمیر رفع نمی‌شود، باید یک فن جدید خریداری کنید. برای خرید فن لپ تاپ ایسوس، دل، اچ پی، لنوو و …، با اطمینان کامل از کیفیت آن، می‌توانید از «فروشگاه بهار» اقدام کنید.
خرید قطعات بی‌کیفیت می‌تواند مجددا شما را مجبور به مراجعه به مراکز تعمیرات بکند؛ چه بسا به سایر قطعات دستگاه نیز آسیب برساند و هزینه شما را چندبرابر کند.
